9 i 10 czerwca w ramach projektu Mocniejsze NGOSy dla edukacji o aktywności obywatelskiej młodych odbyło się szkolenie wspierająco-motywujące dla 8 gmin, które zdecydowały się rozwijać partnerstwa jednostek samorządów terytorialnych i organizacji społecznych wokół aktywizacji obywatelskiej młodzieży. Zajęcia odbyły się w ośrodku w Starych Jabłonkach, na Mazurach.
Na początku szkolenia uczestnicy opowiedzieli, co się działo w ich gminie w kontekście projektu od pierwszego szkolenia w kwietniu, zostali także poproszeni, żeby przypomnieli sobie wizję swojej „idealnej gminy” z pierwszego szkolenia.
Większość popołudnia 9 czerwca poświęcona została pogłębieniu wiedzy uczestników na temat samorządności uczniowskiej, ponieważ połowa gmin biorących udział w projekcie zainteresowała się tym tematem na pierwszym szkoleniu i chciałaby go rozwijać w ramach swojego partnerstwa, ale brakowało im wiedzy na temat tego, czym może być dobrze funkcjonujący samorząd.
W efekcie przedstawiciele gmin i organizacji mogli się dowiedzieć:
– że koncepcja samorządu uczniowskiego – powszechnego, obejmującego niemal wszystkie szkoły i uczniów – jest realizacją zapisów Konwencji Praw Dziecka o prawie dzieci do wyrażania opinii;
– jakie są podstawy prawne funkcjonowania SU (art. 85 ustawy Prawo oświatowe, zapisy podstawy programowej, wymogi w ramach nadzoru ze strony kuratorium);
– że samorząd uczniowski może składać wnioski i opinie we wszystkich sprawach szkoły – jej organizacji, przestrzeni szkoły i wokół niej oraz nawet samej dydaktyki; oczywiście prawo złożenia takiego wniosku nie oznacza od razu, że musi on zostać rozpatrzony pozytywnie;
– czego uczy uczniów samorząd uczniowski i że kompetencje obywatelskie rozwijane w ramach dobrze funkcjonującego samorządu uczniowskiego zaliczane są do tzw. kompetencji kluczowych, które powinny być w szkołach tak samo ważne jak nauczanie matematyki czy polskiego;
– że SU może być łącznikiem między światem dzieci i młodzieży a urzędnikami czy innymi służbami np. konsultacje z SU mogą pomóc w zaplanowaniu Lata w mieście adekwatnego do potrzeb uczniów i uczennic, w zwróceniu uwagi na miejsca niebezpieczne, zdaniem młodzieży;
– że warto organizować regularne spotkania reprezentacji SU z dyrekcją na tematy bieżące;
– czym jest szkolny budżet obywatelski, jak go można zorganizować i jakich błędów należy się wystrzegać;
Następnie uczestnicy poznali drabinę partycypacji i mieli zastanowić się nad tym, jakiego typu sprawy w gminie zamierzają jedynie komunikować młodzieży (czy to SU, MRG czy ogólnie lokalnej młodzieży), jakie sprawy mogą konsultować, a w jakich sprawach można dopuścić młodzież do współdecydowania.
Drugi dzień szkolenia został poświęcony budowaniu partnerstw JST-NGO. Na początku uczestnicy mieli zadeklarować, jakimi obszarami chcieliby się zająć i jakie działania chcieliby podjąć w ramach współpracy JST-NGO:
– Płużnica: działania wokół potrzeb kulturalnych młodzieży – jak stworzyć dla niej ofertę kulturalną; jak ożywić turystykę w gminie z udziałem młodzieży;
– Rybno: samorząd uczniowski, żeby wychować młodzież, która będzie działała, żeby inkubować lokalne inicjatywy;
– Iława: ogólny cel jest taki, żeby młodzież współdecydowała o sobie jako wspólnota; miejski budżet partycypacyjny – przygotowanie młodzieży do udziału poprzez warsztaty; regranting środków dla młodzieży poprzez NGOsy (do końca nie wiem, w jakim obszarze ten regranting, najpierw myślałam, że chodzi o szkolny budżet partycypacyjny, ale potem nie byłam już taka pewna…);
– Olsztynek: pilotażowa szkoła w gminie ma zostać objęta rozwojem SU (w tym włączanie SU w życie, funkcjonowanie gminy, w lokalną gazetę); chcą zrobić gminny informator dla młodzieży (na wzór warszawskiego); zwiększyć wpływ młodzieży na życie kulturalne/sportowe; organizować cykliczne spotkania lokalnych VIPów/ciekawych osób z młodzieżą, śniadania dla młodzieży; ewentualnie zorganizować debatę z kandydatami na burmistrza z młodzieżą;
– Węgorzewo: prace od podstaw w podstawówce nad SU (pilotaż z udziałem jednej szkoły); szkolenie dla młodzieżowej rady z udziałem młodych trenerów z Fundacji Civis Polonus; NGO planuje promowanie SU poprzez prowadzoną przez siebie świetlicę dla harcerzy i koła wolontariackie;
– Barczewo: diagnoza poprzez śniadanie/piknik dla młodzieży; szkolenie z autoprezentacji; spotkanie dla SU z 7 szkół/przedstawicieli oświaty/dyrektorów (to chyba w ramach diagnozy/lokalnej debaty); kształcenie dyrektorów szkół; konkurs dla młodzieży na plakaty/ulotki wykorzystywane potem przez gminę;
– Wisznice: śniadanie obywatelskie; wyłuskanie młodzieżowych liderów ze środowiska; współpraca z dyrektorami/szkołami; szkolenie przez osobę z zewnątrz dla opiekunów SU; gminne referendum młodzieżowe (temat do ustalenia); festiwal gier ulicznych (jeśli przejdzie wniosek do programu Równać Szanse); turnus dla młodzieży z Ukrainy.
Następnie przedstawiciele gmin i organizacji pracowali w osobnych grupach, zastanawiając się, czego potrzebują od partnera, żeby zrealizować te zamierzenia.
Czego potrzebują samorządy od NGO:
– obiektywizm
– zapał
– pomysły i kreatywność
– autonomia
– zasoby ludzkie
– doświadczenie
– brak ograniczeń w działaniu
– możliwość pozyskiwania środków pozabudżetowych
– zrozumienie, partnerstwo i zaufanie
– szczerość, uczciwość (mówić szczerze, co nie działa, zrealizować projekt do końca i rzetelnie go rozliczyć)
– przewidywalność i stałość w partnerstwie
– odpowiedzialność i terminowość
Czego potrzebują NGO od samorządu:
– pieniądze (nie tylko na działania projektowe, ale też na wynagrodzenia, lokal itd.)
– chęć współpracy z NGO
– efektywne partnerstwo, w praktyce, rzetelne, prawdziwe, żeby były z tego jakieś rezultaty
– komunikacja/jasny język komunikacji
– wsparcie merytoryczne/prawne
– otwartość (też w sensie dostępności budynków/urzędnika po godzinach urzędowania)
– logistyka, użyczenie zasobów
– skrócenie procedur
– wsparcie dyrektorów szkół (poprzez poparcie samorządów)
– zaufanie
– relacja partnerska, a nie hierarchia
W trakcie szkolenia uczestnicy mogli wymienić się doświadczeniami i pomysłami działań, które już realizują. Bardzo wielu z nich postanowiło przeszczepić na grunt swojej gminy śniadania obywatelskie organizowane w Iławie na różne tematy, odbywające się w niezobowiązującej atmosferze np. na otwartym powietrzu.
Bardzo wiele czasu na różnych etapach szkolenia poświęcono szkołom – temu jak rozmawiać z dyrektorami, żeby wprowadzić zmiany w szkołach, przygotowaniu współczesnych nauczycieli do zawodu, temu. że przeprowadzanie zmian w szkole to proces długotrwały, ale rolą jednostek samorządu jako organów prowadzących jest uświadomienie szkołom, że taki temat jak SU istnieje i jest ważny, włączaniu rodziców w zmiany w szkole i uświadamianie ich co mają one na celu.